Julian Gorgoń

---

Życiorys

Julian Gorgoń przyszedł na świat 3 listopada 1891 roku w Kolonii Ksawera, która znajduje się na Śląsku. Był on najstarszym spośród sześciorga dzieci, które urodził Wincenty Gorgoń oraz Wiktoria Smorąg z domu Otrębskiej. Wśród rodzeństwa znajdowali się także bracia Leon i Henryk (ur. 1906) oraz siostra Adela, która żyła w latach 1897-1972 i po mężu nosiła nazwisko Harna. Jego ojciec stał się ofiarą represji ze strony rosyjskich władz, gdyż został aresztowany i skazany w Piotrkowie. W latach 1899-1901 był zesłany do guberni smoleńskiej, a po powrocie pracował w zakładzie ślusarskim. Pod koniec 1904 roku został zmobilizowany do armii carskiej biorącej udział w wojnie rosyjsko-japońskiej, jednak na początku 1904 roku zdołał uciec z wojska i w kwietniu 1905 roku dotarł do ziem zaboru austriackiego, gdzie podjął pracę w fabryce wagonów w Sanoku. W 1917 roku zainicjował utworzenie komórki Polskiej Organizacji Wojskowej, a także był przewodniczącym komitetu PPSD oraz Związku Metalowców, zakładając piekarnię „Przyszłość”. W połowie 1918 roku został przewodniczącym stowarzyszenia Posada Olchowska, które było robotniczym konsumentem.

Julian Gorgoń już od najmłodszych lat prowadził pamiętnik pisany w formie kroniki. W 1903 roku rozpoczął naukę w szkole fabrycznej, zlokalizowanej w Sielcu. W 1905 roku jego rodzina przemieściła się do Sanoka, gdzie uczył się w IV klasie szkoły ludowej. Od 1906 roku rozpoczął praktyki w zakładzie ślusarskim jednocześnie uczęszczając do Szkole Przemysłowej Uzupełniającej. Z uwagi na zmianę miejsca zamieszkania w 1907 roku, Gorgoń mieszkał w Krakowie, a później w Chrzanowie, gdzie pracował w warsztacie kowalsko-ślusarskim i kontynuował naukę w Szkole Uzupełniającej. W 1908 roku Gorgoń wrócił do Sanoka, gdzie od lutego 1910 roku pracował jako rysownik w biurze technicznym fabryki. W 1912 roku zakończył edukację w Schule des Maschinentechnikers (szkoła technika maszyn), a także brał udział w kursie rysunku zawodowego. Był jednym z pierwszych członków lokalnego oddziału Związku Strzeleckiego, który powstał w Fabryce Wagonów i Maszyn w 1912 roku. W 1913 roku zmieniał miejsca pracy oraz odbywał praktyki w różnych działach fabryki. W październiku tego samego roku wyruszył do Wiednia, gdzie pracował jako ślusarz w zakładzie Maschinen und Waggonbanfabriks.

Podczas I wojny światowej, Julian Gorgoń postanowił wstąpić do Legionów Polskich po tym, jak 4 sierpnia 1914 roku został zmobilizowany. Służył w 1 kompanii IV batalionu 1 pułku piechoty. W trakcie swojej służby, używał pseudonimu „Teodor” i 25 sierpnia 1914 roku awansował na kaprala. To właśnie w tym czasie został ranny podczas walk pod Budami Michałowskimi i przez pewien okres znajdował się w szpitalu. W 1917 roku, po odmowie złożenia przysięgi cesarzowi Niemiec, został internowany, a następnie zwolniony w październiku 1918 roku. Po wojnie, 4 listopada 1918 roku, dołączył do 3 batalionu Strzelców Sanockich, a później służył w różnych jednostkach Wojska Polskiego, gdzie pełnił różne funkcje.

Po zakończeniu służby wojskowej Julian rozpoczął pracę jako urzędnik w biurze rachunkowym Polskiej Fabryki Maszyn i Wagonów. Był aktywny w życiu społecznym, a także współorganizował oddział Związku Legionistów Polskich w Sanoku. W 1932 roku wraz z rodziną przyjął status mieszkańca Sanoka, z kolei 1 lipca 1932 roku objął stanowisko szefa biura kalkulacyjnego w sanockiej fabryce. Dokonywał również działań społecznych, zasiadając w różnych komisjach, takich jak komisja rewizyjna w Radzie Powiatowej w Sanoku i Komisja Rady Miejskiej.

W trakcie wybuchu II wojny światowej, Julian Gorgoń został mianowany kierownikiem transportu ewakuacyjnego sanockiej fabryki. Przygotowany pociąg towarowy, składający się z 25 wagonów, ruszył w kierunku Lwowa. Niestety, 11 września 1939 roku, pociąg został zaatakowany przez niemieckie lotnictwo, w wyniku czego Julian zginął. W zapisie na grobie rodzinnym na Cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku zaznaczone jest, iż znajduje się w nieznanym grobie pod Drohobyczem.

Julian Gorgoń ożenił się 1 marca 1919 roku w Sanoku z Czesławą Jayko, z którą mieli troje dzieci. Ich rodzina zamieszkiwała w kilku lokalizacjach w Sanoku, a finalnie przy ul. Stanisława Konarskiego. W 1934 roku Rada Miejska w Sanoku przyznała im prawo do przynależności do gminy Sanok. Pamięć Juliana Gorgonia wciąż pozostaje żywa, ponieważ został upamiętniony na tablicy pamiątkowej, która została ustanowiona w latach 60. XX wieku w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa, aby uczcić parafian będących ofiarami terroru oraz działań wojennych.

Odznaczenia

Julian Gorgoń był osobą wyróżniającą się wśród swojego pokolenia, a jego zasługi dla kraju zostały docenione poprzez liczne odznaczenia. Poniżej przedstawiamy wszystkie jego nagrody i wyróżnienia.

• Krzyż Niepodległości, przyznany 16 września 1931 roku, za znaczący wkład w dzieło odzyskania niepodległości,
• Odznaka „Za wierną służbę” nr 13809.6, przyznana 6 sierpnia 1916 roku,
• Odznaka pamiątkowa „Orlęta”, otrzymana 19 marca 1919 roku,
• Pamiątkowa Odznaka Internowania w Szczypiornie-Łomży, przyznana za okres od 17 lipca 1917 do 14 lipca 1918 roku,
• Brązowy Medal Waleczności, przyznany przez Austro-Węgry 8 marca 1917 roku.

---

Oceń: Julian Gorgoń

---