Liliana Ochmańska

---

Życiorys

Urodziła się w skromnej rodzinie robotniczej. W wieku zaledwie dwóch lat przybyła do Łodzi z rodzicami oraz starszą siostrą. Niestety, z uwagi na problemy zdrowotne ojca, matka musiała zaopiekować się utrzymaniem całej rodziny. W czasie wojny, jako dziecko, była zmuszona podjąć pracę. Po tragicznej śmierci ojca, Stanisława Niedbalika, w 1943 roku, sytuacja rodzinna stała się jeszcze trudniejsza.

Po zakończeniu II wojny światowej rozpoczęła edukację w szkole podstawowej. Po jej ukończeniu uczęszczała do Liceum Pedagogicznego w Łowiczu w latach 1951–1952. Miała ambitne marzenia o pracy jako aktorka. Kiedy dowiedziała się o kółku kukiełkowym, które organizował Jerzy Ukleja w Łodzi, postanowiła do niego dołączyć. To był początek jej występów w amatorskim teatrze lalek. Zainteresowania artystyczne rozwijała też poprzez taneczne występy w zespole „Harnam”. To właśnie tutaj dostrzegli jej talent taneczny i aktorski, co skutkowało jej przyjęciem do Zespołu Pieśni i Tańca „Mazowsze”.

Jednak pobyt w „Mazowszu” był krótki, ponieważ z powodu swojej delikatnej psychofizycznej kondycji nie była w stanie wytrzymać intensywnej pracy. Te doświadczenia jednak okazały się cenne w jej przyszłym życiu jako aktorki-lalkarki. W 1949 roku została aktorką Teatru Lalek „Arlekin” w Łodzi, gdzie zdobyła uznanie dzięki rolom takich jak Kapryśnica w „Złotej rybce”, Karen w „Dzikich łabędziach”, a także Alina i Goplana w „Balladynie”. Tam poznała swojego przyszłego męża, aktora i reżysera Stanisława Ochmańskiego, z którym zawarła związek małżeński 25 listopada 1952 roku w Łodzi, a w 1953 roku na świat przyszła ich córka, Magdalena.

W 1955 roku wzięła udział w naborze do studia teatralnego Byrskich w Kielcach i zdała egzaminy. Mimo to, z powodu rozłąki z rodziną w Łodzi, szybko podjęła decyzję o odejściu ze studia. W 1956 roku zdała eksternistyczny egzamin aktorski przed Państwową Komisją Egzaminacyjną, co umożliwiło jej uzyskanie pełnych uprawnień aktora-lalkarza. Od sezonu 1959/1960 była z kolei aktorką w Państwowym Teatrze Lalki i Aktora w Lublinie. W tej instytucji zagrała wiele kluczowych ról takich jak Matka w „Dziecku Gwiazdy”, Róża w „Małym Księciu”, tytułowa Alicja w „Alicji w krainie czarów”, Klaryssa w „Trzech pomarańczach” oraz córka karczmarza w „Tryptyku staropolskim”. Po latach, w 1974 roku, wróciła do „Arlekina” w Łodzi, gdzie grała bez przerwy aż do 1991 roku, wcielając się w postacie takie jak Judyta w „Tryptyku staropolskim”, Najświętsza Panna oraz Śmierć w „Ludowej szopce polskiej”, a także Cud Dziewczynę w „Koniku Garbusku”, Macochę w „Kopciuszku” i Babcię w „Czerwonym Kapturku”. Jej rola Dziecka, Anioła i Diabła w „Co z tego wyrośnie” przyniosła jej nagrodę za znakomitą kreację aktorską.

Po przejściu na emeryturę, mimo że zakończyła swą karierę aktorską, nie rozstała się z teatrem. Pozostała aktywna zawodowo, współpracując reżysersko ze Stanisławem Ochmańskim, z którym reżyserowała różne sztuki w wielu polskich miastach. W ciągu wielu lat pełniła także liczne funkcje społeczne. Od 1 grudnia 1953 roku była członkinią SPATiFu, a przez kilka lat sprawowała również funkcję przewodniczącej Koła ZASPu. Była aktywną członkinią Polskiego Ośrodka Lalkarskiego POLUNIMA.

Oprócz pracy na scenie, szkoliła młodych adeptów sztuki lalkarskiej. Uczyła młodzież wiersza, dykcji oraz pracy z lalką zarówno w Lublinie, jak i w Łodzi, gdzie w latach 80. prowadzone było Studium Aktorskie. Przygotowała wielu młodych aktorów do egzaminów przed Państwową Komisją Egzaminacyjną.

Zmarła 17 lutego 1996 roku po długiej chorobie. Została pochowana w części prawosławnej Starego Cmentarza w Łodzi.

Ważniejsze współreżyserie ze Stanisławem Ochmańskim

Współpraca artystyczna Liliany Ochmańskiej ze Stanisławem Ochmańskim zaowocowała wieloma znaczącymi projektami. Oto niektóre z nich:

• Szewczyk Dratewka, Maria Kownacka,
• Ludowa szopka polska, opracował Henryk Jurkowski.

Nagrody i wyróżnienia

Lista osiągnięć i uznania Liliany Ochmańskiej przedstawia swoje znaczące dokonania, które zostały uhonorowane różnymi nagrodami. Oto szczegóły:

• 1969: Brązowy Krzyż Zasługi,
• 1974: Zasłużony Działacz Kultury,
• 1980: Złoty Krzyż Zasługi,
• 1983: Honorowa Odznaka Miasta Łodzi za zasługi dla województwa łódzkiego,
• 1984: Medal 40-lecia Polski Ludowej,
• 1988: Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
• 1989: Nagroda za kreacje aktorskie (role dziecka, Anioła i Diabła) w spektaklu Co z tego wyrośnie na XIV Ogólnopolskim Festiwalu Teatrów Lalek w Opolu,
• 1989: Nagroda Prezesa Rady Ministrów za całokształt pracy.

---

Oceń: Liliana Ochmańska

---