Chajka Klinger

---

Życiorys

Chajka Klinger przyszła na świat 25 września 1917 roku w Będzinie, w rodzinie chasydzkiej o skromnych warunkach materialnych. W młodości uczęszczała do dwujęzycznego gimnazjum, co pozwoliło jej zdobyć biegłość w języku polskim, hebrajskim oraz niemieckim. W latach 30. zaangażowała się w działalność w organizacji Ha-Szomer Ha-Cair, szybko awansując na kierownicze stanowiska w jej strukturach. W 1938 roku brała udział w szkoleniach kaliskich, mających na celu przygotowanie do życia na emigracji.

Po wybuchu II wojny światowej, gdy jej próba ucieczki z Polski zakończyła się niepowodzeniem, Klinger wróciła do rodzinnego Będzina. Tam zaangażowała się w reaktywację ruchu młodzieżowego, na początku 1940 roku współprowadząc lokalny oddział Ha-Szomer Ha-Cair oraz aktywnie uczestnicząc w działaniach na poziomie rejonowym. Dwa lata później współzakładała majdą kręg Żydowskiej Organizacji Bojowej, stając się zwolenniczką idei samoobrony. Jednym z kluczowych momentów tego okresu była wizyta Mordechaja Anielewicza, którą Chajka gościła, znając osobiście także inne ważne postacie warszawskiego ruchu Ha-Szomer Ha-Cair. Klinger stała się jednym z przywódców lokalnej samoobrony, a jej towarzysze wybierali ją do roli osoby, która miała walczyć o przetrwanie i przekazać później losy mieszkańców getta.

1 sierpnia 1943 roku została aresztowana i poddana brutalnym torturom przez Gestapo, a ślady tych przeżyć niosła ze sobą do końca życia. Aby uniknąć deportacji do Auschwitz, udało jej się zbiec z obozu przejściowego i znaleźć schronienie u Piotra i Karoliny Kobylców oraz rodziny Banasików. W trakcie tego trudnego okresu Klinger spisała swoje wspomnienia w formie dziennika. Po czterech miesiącach pobytu u Kobylców, zdołała przekroczyć granicę słowacką i na zebraniu słowackich struktur Ha-Szomer Ha-Cair złożyła zeznania o Zagładzie oraz opowiedziała o powstaniu w warszawskim getcie. Te same relacje podzieliła się później w kręgach konspiracyjnych na Węgrzech, mobilizując do zbrojnego oporu.

W marcu 1944 roku Klinger dotarła do Palestyny. Jej droga była pełna skomplikowanych działań konspiracyjnych, co sprawiło, że stała się pierwszą osobą z polskiego kierownictwa Ha-Szomer Ha-Cair, która przeżyła. Posiadała cenne dzienniki, zawierające szczegółowe informacje o sytuacji w podziemiu polskim. Po przybyciu do Palestyny Klinger złożyła obszerną relację na temat samoobrony Żydów oraz deportacji, które wstrząsnęły ówczesną opinią publiczną. Osiedliła się w kibucu Ha-Ogen, gdzie angażowała się w rozmaite prace. Początkowo zajmowała się również redagowaniem swoich dzienników, jednak z biegiem czasu porzuciła tę aktywność. Wersja, nad którą pracowała w 1944 roku, zawierała szczegółową historię działania Ha-Szomer Ha-Cair oraz Żydowskiej Organizacji Bojowej w szerszym kontekście wydarzeń, w porównaniu do wcześniejszych zapisków.

W szczególności jej opis działań ŻOB wyróżniał się na tle innych świadectw wojennych. Wybrane fragmenty jej tekstów publikowane były w różnorodnych czasopismach i zbiorach, chociaż Klinger przez długi czas nie mogła zaakceptować wysokiego poziomu ingerencji redakcyjnej w jej prace.

18 kwietnia 1958 roku Chajka Klinger popełniła samobójstwo. Po raz pierwszy pełna wersja jej dzienników została wydana w Izraelu rok po jej śmierci, jednakże w formie znacznie ocenzurowanej. Dopiero w 2011 roku ukazało się hebrajskie opracowanie, które wykorzystało całość notatek Klinger, a jego polskie tłumaczenie opublikowano pod tytułem Skazana na życie. Dzienniki i życie Chajki Klinger.

---

Oceń: Chajka Klinger

---