Osiedle Syberka, znane wcześniej jako osiedle im. PPR, to rozległe osiedle mieszkaniowe zlokalizowane w Będzinie. Zajmuje ono znaczną powierzchnię, wynoszącą aż 105 ha, co czyni je jednym z większych osiedli w regionie.
Tereny, na których powstało osiedle, znajdują się w obrębie dzielnicy Małobądz, co zapewnia mieszkańcom łatwy dostęp do lokalnych udogodnień i infrastruktury.
Historia i ogólna charakterystyka
W Będzinie znajduje się największe osiedle mieszkaniowe, usytuowane na wzniesieniu Syberka, które jest częścią Wzgórz Małobądzkich, osiągających wysokość do 300 m n.p.m. Wzniesienie to jest zlokalizowane w obrębie dzielnicy Małobądz. Budowa tego osiedla miała miejsce w latach 1960-85, pomiędzy głównymi ulicami: Czeladzką, Małobądzką, Piłsudskiego oraz trasą DK-86, która stanowi granicę z miastem Czeladź. Do początku lat 90. XX wieku osiedle nosiło oficjalnie nazwę PPR, co jest skrótem od Polskiej Partii Robotniczej, choć mieszkańcy rzadko używali tego określenia w codziennej praktyce.
Pierwsze koncepcje dotyczące budowy osiedla na wzgórzu Syberka powstały w latach 50. XX wieku. W dokumentach zatytułowanych „Elaborat lokalizacyjny osiedla Będzin-Syberka”, datowanych na 13 listopada 1957 roku, stwierdzono, że osiedle ma być nowoczesną oraz największą dzielnicą mieszkalną. Początkowo na realizację projektu przeznaczono powierzchnię 63 ha, lecz ostatecznie powiększono ją do 83 ha. Zespół architektoniczny Kazimierza Wejcherta, pracujący w Miastoprojekt Katowice, jako jeden z pierwszych przyczynił się do stworzenia projektów budowlanych. Wśród głównych projektantów był architekt Zbigniew Fuiński.
Na obszarze o urozmaiconej rzeźbie terenu zdecydowano o wysokiej zabudowie, co miało na celu eksponowanie górzystego krajobrazu. Początkowo wzniesiono jedynie jednopiętrowe domy w zabudowie bliźniaczej oraz jednorodzinne, a później przystąpiono do budowy bloków czterokondygnacyjnych i pięciokondygnacyjnych w rejonie Syberki Dolnej. W najwyższych punktach osiedla zbudowano 11-kondygnacyjne budynki, znane jako „mrówkowce” (osiem takich bloków usytuowano przy ulicy Skalskiego), a także dwudziestokondygnacyjne oraz dziewięciokondygnacyjne na ulicy Śmigielskiego.
W sumie na osiedlu powstało przeszło 13 tysięcy izb, rozlokowanych w 82 wielorodzinnych blokach mieszkalnych. Początkowe plany zakładały, że osiedle pomieści 20 tysięcy mieszkańców, jednak finalnie liczba ta wzrosła do 24 tysięcy. W planach uwzględniono również budowę czterech szkół podstawowych, z czego trzy z nich powstały, oraz dwóch szkół średnich – zawodowej i ogólnokształcącej, które ostatecznie nie zostały zrealizowane. Ponadto projekt przewidywał powstanie kilku przedszkoli, kina zdolnego pomieścić 600 osób, pawilonu teatralno-widowiskowego oraz wielu innych obiektów użyteczności publicznej, jednak wiele z nich, zwłaszcza w zakresie kultury i gastronomii, nigdy nie doczekało się realizacji.
Syberka jest obecnie najludniejszą dzielnicą w Będzinie, w której mieszka nieco ponad 15 tysięcy osób (w 1986 roku było ich prawie 19 tysięcy) i jest to teren o największej gęstości zaludnienia, wynoszącej 15 tysięcy osób na km².
W obrębie osiedla znajduje się park znany jako Park Syberka, inaczej Park Dolna Syberka. Atrakcje w parku obejmują tężnię solankową, edukacyjną ścieżkę dydaktyczną poświęconą owocom lasu, miasteczko ruchu drogowego oraz strefę aktywności dla rodzin. W 2017 roku utworzono także Park Przyjaźni Polsko-Węgierskiej, umiejscowiony wzdłuż trasy DK86.
W pobliżu osiedla, po drugiej stronie DK-86 znajdują się centra handlowe M1, w skład których wchodzą takie sklepy jak Bi1, Praktiker oraz Media Markt, dostępne z osiedla poprzez kładkę pieszą nad ruchliwą trasą. W lipcu 2008 roku na ulicy Piłsudskiego oddano do użytku duży pawilon meblowy „Black Red White”.
W sierpniu 2008 roku rozpoczęto budowę ekranów dźwiękochłonnych na odcinku 1300 m, co miało na celu izolację osiedla od hałaśliwego ruchu drogowego na trasie DK-86. Ekrany te mają wysokość od 5,5 do 6 m i ich budowa prowadzona była przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Całkowity koszt inwestycji wyniósł około 7 milionów złotych. Inwestycja była odpowiedzią na problem znaczącego przekraczania norm hałasu (powyżej 6 decybeli w ciągu dnia, natomiast około 11 decybeli w nocy) w kierunku osiedla, na co narażonych jest około 1700 mieszkańców.
Pochodzenie nazwy
Nie jest do końca jasne, jakie jest pochodzenie nazwy tego miejsca. Wiele źródeł wskazuje na legendę, według której na wzniesieniu znajdował się punkt zborny dla osób skazanych na wygnanie na Sybir (Syberię). To właśnie na tę tradycję nawiązała miejscowa parafia, która zorganizowała jedyne w Polsce Sanktuarium Golgoty Wschodu.
Na Syberce umiejscowiona była także rosyjska komora celna, co stanowiło ważny element historyczny tej okolicy. Co więcej, w XIX wieku działała tu mała kopalnia węgla, w której wyrobiskach, w okresie międzywojennym, zorganizowano strzelnicę dla 23. pułku artylerii lekkiej z Będzina. Pozostałości po tych wydarzeniach są widoczne do dzisiaj.
Parafia
W dniu 1 kwietnia 1981 roku na terenie osiedla zainaugurowano działalność parafii Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny. To wydarzenie miało znaczący wpływ na życie religijne lokalnej społeczności. Następnie, w 1989 roku, rozpoczęto ambitny projekt budowy kościoła, który zaplanowano jako dwupoziomowy. Z czasem, to miejsce stało się prawdziwym centrum dla wiernych.
Uroczystości osiągnęły kulminację 24 maja 1997 roku, gdy sosnowiecki ordynariusz, biskup Adam Śmigielski, ustanowił kościół Sanktuarium Polskiej Golgoty Wschodu. Kiedy nadszedł 28 maja 2000 roku, miała miejsce ważna ceremonia, podczas której kościół został konsekrowany, co podkreśliło jego znaczenie w kontekście duchowym regionu.
Ulice osiedla
Osiedle Syberka charakteryzuje się swoimi unikalnymi ulicami, które są bogate w historyczne i kulturowe znaczenie. W celu lepszego zapoznania się z dostępnością ulic w tej okolicy, przedstawiamy poniżej szczegółową listę.
|
|
Ważniejsze instytucje
W miejscowości Syberka, istotne dla społeczności lokalnej instytucje odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu codziennych usług oraz wsparcia dla mieszkańców. Wśród nich znajdują się:
- Urząd Pocztowy,
- Urząd Skarbowy, który do niedawna pełnił również funkcję Wojewódzkiego Ośrodka Szkoleniowego Kadr,
- Szkoła Podstawowa nr 11 im. Władysława Broniewskiego,
- Szkoła Podstawowa nr 13 im. Huberta Wagnera,
- Powiatowy Młodzieżowy Dom Kultury,
- Spółdzielnia Mieszkaniowa „Wspólnota”,
- Kościół Nawiedzenia NMP – Sanktuarium Golgoty Wschodu,
- Bank Śląski,
- Miejski Zakład Budynków Mieszkalnych – Administracja Wspólnot Mieszkaniowych.
Komunikacja miejska
W mieście Syberka dostępna jest różnorodna komunikacja, która umożliwia mieszkańcom i przyjezdnym sprawne poruszanie się po regionie. Istnieje wiele linii autobusowych, które łączą Syberkę z kluczowymi punktami w okolicy.
| AUTOBUS | ||
| 27 | Katowice Plac Wolności – Siemianowice Śląskie – Czeladź – Syberka – Będzin – Dąbrowa Górnicza Huta Katowice | |
| 40 | Będzin Kościuszki – os.Zamkowe – Os. Syberka – Stadion – Centrum – Sosnowiec Pogoń – Milowice – Katowice Piotra Skargi | |
| 42 | Będzin Kościuszki – Syberka – Czeladź – Siemianowice Śląskie – Brzeziny Śl. – Rozbark – Bytom Dw. PKP | |
| 61 | Będzin Kościuszki – Syberka – Piaski – Milowice – Bogucice – Katowice Dworzec | |
| 90 | Zagórze Zajezdnia – Będzin – Warpie – Będzin – Syberka – Stadion – Warpie – Zagórze Zajezdnia „(okrężna)” | |
| 200 | Sączów Kościół – Siemonia – Twardowice – Góra Siewierska – Strzyżowice – Psary – Łagisza – (Syberka) – Będzin Kościuszki (kurs wariantowy) | |
| 616 | Sosnowiec Szpital Wojewódzki – Będzin – Syberka – os. Zamkowe – Syberka – Będzin – Szpital Wojewódzki (okrężna) | |
| 800 | Będzin Kościuszki – Syberka – Piaski – Milowice – Katowice Piotra Skargi | |
| 813 | Katowice Piotra Skargi – Sosnowiec – Pogoń – Stadion – Syberka – Stadion – Pogoń – Sosnowiec – Katowice Piotra Skargi (okrężna PRZYŚPIESZONA) | |
| 817 | os. Zamkowe – Syberka – Milowice – Katowice Piotra Skargi (PRZYŚPIESZONA) | |
| 902 | Sosnowiec Zagórze – Pogoń – Czeladź Piaski – Syberka – Będzin – Koszelew – Dąbrowa Górnicza – Sosnowiec Zagórze Zajezdnia (okrężna nocna) | |
| 904 | Będzin Kościuszki – Syberka – Wojkowice – Grodziec – Czeladź – Piaski – Syberka – Będzin Kościuszki (okrężna nocna) | |
| 916 | Ksawera Prosta – Gzichów Targowisko – Stadion – Syberka – Górki Małobądzkie – Syberka – Stadion – Targowsko – Ksawera Prosta (okrężna) | |
| TRAMWAJ | ||
| 22 | Czeladź Kombatantów – Piaski Centrum Handlowe – Syberka – Rondo – Koszelew – Huta Bankowa – Reden – Gołonóg – Dąbrowa Górnicza Huta Katowice | |
Te linie komunikacyjne zapewniają nie tylko wygodny transport, ale także przyczyniają się do integracji społeczności lokalnej.
Przypisy
- Miejski Zakład Budynków Mieszkalnych sp. z o.o. [online], www.mzbm.bedzin.pl [dostęp 21.04.2022 r.]
- https://bedzin.bip.info.pl/plik.php?id=383182&wer=1
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Bulwar Czarnej Przemszy (Będzin) | Synagoga Mizrachi w Będzinie | Górki Małobądzkie | Potok Zagórski (dopływ Czarnej Przemszy)Oceń: Syberka