Arieh Ben-Tov

---

Życiorys

Lejba, syn Icchaka i Fridy Hassenberg, miał pięcioro rodzeństwa. Wśród nich znalazły się trzy siostry: Sara, Frumcia i Lunia oraz dwóch braci: Izrael i Szloma. Jego ojciec pełnił rolę nauczyciela religii, co wpływało na młodzieńcze życie rodziny. Lejba rozpoczął naukę w Szkole Rapaporta, a później kontynuował edukację w Liceum Humanistycznym Fürstenberga w Będzinie. W 1943 roku nastał tragiczny czas – został deportowany do obozu Auschwitz-Birkenau, gdzie stracił całą swoją rodzinę.

Później przebywał w obozie Monowice. Udało mu się jednak podczas ewakuacji z tego miejsca uciec do pobliskiego lasu, gdzie krył się aż do momentu wkroczenia wojsk radzieckich. Po zakończeniu działań wojennych przez krótki czas osiedlił się w Częstochowie. Wraz z grupą młodzieży syjonistycznej podjął decyzję, by wyruszyć do Palestyny.

Po dotarciu na Cypr został internowany. Następnie, już w Izraelu, wstąpił do armii, biorąc czynny udział w wojnie wyzwoleńczej. Po demobilizacji zakończył studia prawnicze, co zaowocowało otwarciem własnej kancelarii prawnej. Był również aktywnym członkiem Partii Progresywnej, gdzie pełnił funkcję rzecznika, oraz należał do Partii Niezależnych Liberałów.

Ben-Tov zasłynął jako autor książki „Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945.” W swoich badaniach odkrył zaskakujące informacje, że organizacja ta jedynie obserwowała deportację Żydów węgierskich, nie podejmując działań, które mogłyby temu zapobiec. Wówczas prezes Czerwonego Krzyża, Max Huber, był świadomy nazistowskich planów eksterminacyjnych. W książce oraz wystąpieniach publicznych Ben-Tov podkreślał, że świat był obojętny na los Żydów, a międzynarodowe organizacje krytykował za ich niewystarczające reakcje.

Uważał, że bardziej zdecydowane działania Czerwonego Krzyża mogły uratować wielu Żydów węgierskich przed śmiercią, gdyż to właśnie ta organizacja miała możliwość przeciwstawić się Niemcom w ostatnich miesiącach wojny.

Po 1989 roku Ben-Tov często wracał do Będzina, nawiązując współpracę z lokalnymi władzami w celu zachowania pamięci o przedwojennej społeczności żydowskiej. Dzięki jego działaniom na terenie miasta postawiono obeliski w miejscach, gdzie niegdyś znajdowały się synagogi, zamieszczono tablice na dawnych obiektach żydowskich oraz organizowano seminaria naukowe. Warto dodać, że w ramach jego starań zorganizowano też wyjazd młodzieży szkolnej z Polski do Izraela.

Ostatnie lata życia Ben-Tova były poświęcone jego pracy oraz działalności na rzecz utworzonej przez niego fundacji. Zmarł nagle podczas Kongresu Międzynarodówki Liberalnej w Holandii. Rok po jego śmierci, nakładem syna Archituva, ukazała się książka zatytułowana „Moje Credo”, której publikacja miała na celu kontynuację misji ojca. W latach 90. XX wieku w Izraelu został utworzony Ośrodek Nauki o Zagładzie im. Ariego Ben-Tova, który kierowany jest przez Archituv.

Na zakończenie warto wspomnieć, że Ben-Tov został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi RP, co stanowi uznanie dla jego działalności oraz wkładu w historię i pamięć o Żydach w Polsce.

Publikacje

Dokumentacja dotycząca publikacji Arieha Ben-Tova obejmuje kilka znaczących dzieł, które ukazują jego wkład w historię oraz refleksje na temat wydarzeń z przeszłości.

• Czerwony Krzyż spóźnia się: Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża a los Żydów węgierskich w latach 1943–1945, Sosnowiec 1996,
• Das Rote Kreuz kam zu spät: die Auseinandersetzung zwischen dem jüdische Volk und dem Internationalen Komitee vom Roten Kreuz im Zweiten Weltkrieg : die Ereignisse in Ungarn, Zürich : Ammann, 1990,
• Moje credo: książka o Ben-Tovie, Tel-Aviv 1997.

---

Oceń: Arieh Ben-Tov

---