Cementownia Grodziec to niezwykle istotny zakład przemysłowy, który znajduje się w obrębie Grodźca, będącego częścią Będzina. Historia tego miejsca sięga 1857 roku, kiedy to rozpoczęto jego działalność.
Od momentu swojego powstania cementownia ta odegrała kluczową rolę w rozwoju lokalnej gospodarki, dostarczając materiały niezbędne do budowy wszelkiego rodzaju konstrukcji.
Historia
Na początku warto zaznaczyć, że fabryka, o której mowa, była zakładem produkującym cement portlandzki. Jako jej właściciel wymieniany jest Jan Ciechanowski, a kierownictwo nad zakładem sprawował inż. Emil Konarzewski, który pełnił tę funkcję przez długie dwadzieścia lat. Z czasem, w wyniku zmian w zarządzaniu, syn Jana, Stanisław Ciechanowski, dzierżawił zakład, a następnie, w 1925 roku, sprzedał Cementownię belgijskiemu koncernowi Solvay.
Koncern ten zainwestował w rozwój Cementowni i kontynuował jej modernizację aż do wybuchu II wojny światowej w 1939 roku. Dzięki tym inwestycjom załoga zakładu mogła liczyć na poprawę warunków bytowych, co doprowadziło do budowy mieszkań oraz obiektów socjalnych, które znacząco poprawiły codzienne życie pracowników.
Przez długi czas część obiektu Cementowni była podtrzymywana przez filar oporowy, znajdujący się w pokładzie węgla o grubości 1,8 m, który znajdował się bezpośrednio pod fabryką. Niestety, z powodu prowadzonej eksploatacji węgla przez pobliską Kopalnię „Grodziec”, doszło do poważnych uszkodzeń obiektu. W wyniku tych problemów, 31 lipca 1979 roku zaprzestano produkcji w Cementowni.
W dniu 19 lutego 2021 roku Śląski Wojewódzki Konserwator Zabytków w Katowicach podjął decyzję, aby zespół zabudowy Cementowni „Grodziec” wpisano do rejestru zabytków pod numerem A/763/2021. Tradycyjna nazwa tego obiektu znajduje się na liście zabytków, a w skład wpisu wchodzą następujące elementy:
- budynek zbiorników szlamowych,
- pięć silosów, połączonych pomostem transportera cementu,
- „wieża konwojera” – konstrukcja elewatorów cementu, przylegająca do silosa nr II od strony zachodniej.
Produkcja cementu w zakładzie
Zakład cementowni Grodziec jest świadkiem dynamicznego rozwoju produkcji cementu, co można zauważyć w jego historycznych danych. W 1884 roku zakład osiągnął wydajność na poziomie 11 200 ton. Następnie, w 1893 roku, produkcja wzrosła do 19 200 ton, co już wskazywało na rosnące zapotrzebowanie na cement w regionie.
W miarę upływu lat, firma nieustannie zwiększała swoje możliwości produkcyjne. W 1914 roku, wydajność wzrosła do 54 000 ton, co było znacznym osiągnięciem. W latach przemysłowych, takich jak 1940, produkcja osiągnęła 183 000 ton, co odzwierciedlało rolę cementowni w gospodarce kraju. Następnie, w 1955 roku, zakład dostosował się do rosnącego zapotrzebowania, osiągając imponujące 382 000 ton produkcji cementu.
Mecenat cementowni
Cementownia Grodziec była znana z aktywności w zakresie wspierania lokalnych inicjatyw sportowych, co znacząco przyczyniło się do rozwoju regionu.
W ramach swojego mecenatu na przestrzeni lat, firma ta sponsorowała różnorodne kluby sportowe, w tym:
- Klub Tenisowy w Grodźcu, który powstał w latach 20. XX wieku,
- Klub Sportowy „Solvay” Grodziec, działający od 1929/1930 do 1939 roku,
- ZKS „Budowlani” Grodziec, funkcjonujący po 1945 aż do 1979 roku.
Przypisy
- Michał Bulsa, Decyzje dotyczące wpisów i skreśleń w rejestrze zabytków nieruchomych województwa śląskiego w 2021 roku, „Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego” 2022, t. 14, s. 388.
- Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 01.01.1999 r. do 03.03.2021 r.. wkz.katowice.pl. [dostęp 03.03.2021 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki przemysłowe i magazynowe":
Elektrociepłownia Będzin | Huta Będzin | Będzin (zajezdnia tramwajowa) | Elektrownia ŁagiszaOceń: Cementownia Grodziec